استفاده از ظرفیت های فرهنگی به عنوان یک شتاب دهنده در راستای توانمند سازی/ داده‌های سازمان بهزیستی از دقیق‌ترین و به‌روزترین داده‌ها در کشور است

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل، سید محمد جواد حسینی رییس مرکز مشارکت های مردمی و توسعه ظرفیت های اجتماعی و فرهنگی سازمان بهزیستی با اشاره به گستره وسیع خدمات و فعالیت های سازمان بهزیستی، گفت:
 یکی از معضلاتی که داریم معرفی سازمان بهزیستی به مدعوین و مهمانان با توجه به گستره کمی و کیفی و خدمات سازمان است.

وی افزود:خدمات بهزیستی از پیش از تولد شامل مشاوره و غربالگری ژنتیک، مشاوره پیش از ازدواج، بانوان سرپرست خانوار، پیشگیری از آسیب ها، کودکان و.. تا دوره جوانی و سالمندی و فوت انسان،گسترده شده است و جامعه هدف سازمان بهزیستی با یک گستره ۸ میلیون نفری رو به روست و  بهزیستی قریب به ۱۰ درصد جمعیت کشور را تولی گری می کند. 

حسینی گفت:مراکز و مؤسسات بهزیستی در حدود ۱۸ هزار مرکز هستند و این سازمان در حدود ۲۸ هزار فرزند بی سرپرست را چه در منازل به عنوان امداد بگیر و چه فرزندان مقیم در مراکز تحت سرپرستی دارد. همچنین ۳۰۰ هزار بانوی سرپرست خانوار و نزدیک به ۱۷۰ هزار دانش آموز را در حوزه توانبخشی و اجتماعی تحت پوشش دارد. یک و نیم میلیون فرد داری معلولیت و ۱ میلیون سالمند نیز از خدمات سازمان بهره مند می شوند. 

وی در خصوص توانمندسازی معنوی  افراد گفت: در سازمان بهزیستی، نگاهی که به حوزه فرهنگی داریم صرفا در  مناسک نیست، در بسیاری دستگاه های اداری تلقی ای که از حوزه فرهنگی می شود، برگزاری برخی مراسم و مناسک هست که البته حتما لازم و واجب است، اما سازمان بهزیستی به عنوان سازمانی حمایتی و انسانی این نگاه را ندارد و حوزه فرهنگی را محدود به مناسک نمی داند و توانمند سازی را  نیز محدود به خدمات تخصصی حوزه توانبخشی و مددکاری  نمی داند. 

حسینی افزود:توانمندسازی معنوی جامعه هدف سازمان بهزیستی با موضوعی که ذیل سبک زندگی می تواند مطرح شود، این فضا را رقم می زند. جشنواره زائر اولی ها یا جشنواره قرآنی تجلی در نقطه تقاطع امر فرهنگی با خدمات تخصصی سازمان است و توان ویژه و ظرفیت بالقوه ای در سازمان بهزیستی برای پیشبرد این مفهوم است. 

وی در خصوص استمداد سازمان بهزیستی از شورای عالی انقلاب فرهنگی بر اساس اسناد بالا دستی و در قوانین مختلف، گفت:در حوزه خانواده و سبک زندگی و در موضوع پیشگیری از آسیب های اجتماعی؛ به ویژه موضوع پراهمیت و تخصصی آگاه سازی در سازمان، فعالیت های مشترکی می توانیم با شورای عالی انقلاب فرهنگی تعریف کنیم.

حسینی افزود:پیشنهاد می کنیم این جلسه فتح بابی برای ایجاد یک کارگروه ویژه برای جامعه هدف سازمان بهزیستی بشود تا بتوانیم موضوعات متعدد مطرح شده را به صورت تخصصی با کارشناسان مشترک دبیرخانه و سازمان بهزیستی شکل دهیم و منجر به این شود که سازمان بهزیستی در صحن شورای عالی  با توجه به جامعه هدف گسترده ای که دارد، فرصت ارائه و طرح بحت را با ارکان سه قوه و وزارتخانه های عضو، داشته باشد. 

رییس مرکز مشارکت های مردمی و توسعه ظرفیت های اجتماعی و فرهنگی سازمان بهزیستی با اشاره به نقشه مهندسی فرهنگی کشور گفت:در این نقشه  ۱۴ محور احصا شده است که بندهایی از آن همچون حمایت از سالمندان، مشاوره، ازدواج، آسیب های اجتماعی و...، می تواند به سازمان بهزیستی متصل شود. 

وی در پایان گفت: سازمان بهزیستی عزم دارد از ظرفیت های فرهنگی به عنوان یک شتاب دهنده در راستای توانمند سازی استفاده کند و در ادامه همه فعالیت های خود در چهل و پنج سال اخیر، بیش از یک سازمان حمایتی صرف به سمت یک سازمان توانمند ساز پیش رود و بتواند توانمندسازی را در حوزه های مختلف برای جامعه هدف معزز خود محقق کند.  

مشاغل خانگی خانواده‌محور از برنامه راهبردی بهزیستی

آرزو ذکایی فر سرپرست مرکز توسعه کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی سازمان بهزیستی  با اشاره به اهمیت مقوله توانمندسازی در سیاست‌ها و برنامه‌های سازمان بهزیستی گفت: یکی از فعالیت‌های اصلی و نقاط قوت سازمان بهزیستی، موضوع توانمندسازی به‌ویژه در حوزه اجتماعی است که از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

وی افزود: در گروه‌های هدف سازمان، موضوعاتی مانند خروج از چرخه فقر، ایجاد اشتغال پایدار، ارتقای کیفیت زندگی، دستیابی به درآمد مستمر و توانمندسازی افراد و جامعه هدف همواره مدنظر بوده است.

ذکایی‌فر تأکید کرد: سیاست‌های سازمان بهزیستی همواره معطوف به رشد قابلیت‌های فردی افراد و همچنین توانمندسازی جامعه هدف، به‌ویژه بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش بوده است.

سرپرست مرکز توسعه کارآفرینی، اشتغال و توانمندسازی سازمان بهزیستی با اشاره به تجارب کشورهای منطقه گفت: در کشورهایی مانند چین، بنگلادش، پاکستان و هند نیز تجربه‌های متنوعی در حوزه خروج از فقر و ایجاد اشتغال پایدار، به‌ویژه در مناطق روستایی، صورت گرفته است. بر همین اساس، سازمان بهزیستی نیز بیش از ۲۰ سال است که در این زمینه فعالیت می‌کند و الگوهای مختلفی را با تمرکز بر اشتغال بانوان طراحی و اجرا کرده است.

ذکایی‌فر افزود: سازمان بهزیستی فعالیت‌های متعددی را در حوزه اشتغال زنان دنبال می‌کند؛ از جمله گروه‌های همیار زنان سرپرست خانوار که بیش از ۱۶۰۰ گروه از این دست در حال فعالیت هستند.

وی ادامه داد: یکی از الگوهای نوینی که در بسیاری از کشورها تجربه شده و موفقیت‌آمیز بوده، موضوع خدمات مالی خرد با رویکرد پیوندی است؛ به‌ویژه در مناطق روستایی و کم‌برخوردار. هدف از این خدمات آن است که زنان یاد بگیرند چگونه اقتصاد خرد را مدیریت کنند، منابع جذب کنند، سرمایه‌گذاری داشته باشند و در نتیجه، معیشت و کیفیت زندگی خود را ارتقا دهند.

ذکایی‌فر با ارائه آماری از فعالیت گروه‌های مالی خرد گفت: در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰ گروه در سطح کشور به‌ویژه در روستاها فعالیت می‌کنند که ۹۳ درصد این گروه‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.

وی افزود: یه‌تازگی در سفر به استان خراسان رضوی و بازدید از یکی از این گروه‌ها در روستای شادان شهرستان نیشابور مشاهده کردیم که بانوان روستایی چگونه از دل خانه‌ها بیرون آمده و گروه‌هایی تشکیل داده‌اند که حتی بهتر از برخی بانک‌ها، امور مالی را مدیریت می‌کنند؛ از ارائه وام‌ درون‌گروهی گرفته تا ایجاد اشتغال در روستا و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی.

ذکایی‌فر تأکید کرد: همه آنچه درباره توانمندسازی گفته می‌شود از شروع با آموزش و گروه‌سازی تا رسیدن به پایداری، استقلال و تعامل فعال با جامعه در این نمونه‌ها به خوبی محقق شده است.

وی در گفت: نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه شود، مسئله زیست‌بوم اشتغال است. ما در بسیاری از استان‌ها ظرفیت‌های مناسبی داریم؛ برخی استان‌ها قطب پوشاک هستند، برخی دیگر قطب کشاورزی یا صنعت. اما آنچه مغفول مانده، توجه نظام‌مند به این ظرفیت‌های منطقه‌ای است.

ذکایی‌فر افزود: در همین راستا، یکی از برنامه‌های محوری سازمان در سال جاری، ایجاد، گسترش و تقویت مشاغل خانگی خانواده‌محور است. به‌گونه‌ای که بانوان در کنار ایفای نقش‌های مادری و زنانگی، بتوانند سهم مؤثری نیز در تولید و اقتصاد کشور ایفا کنند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: سند توانمندسازی سازمان بهزیستی نیز در حال تدوین است که تمرکز آن بر توانمندسازی پایدار، ایجاد اشتغال برای بانوان سرپرست خانوار و سایر گروه‌های هدف سازمان خواهد بود.

داده‌های سازمان بهزیستی از دقیق‌ترین و به‌روزترین داده‌ها در کشور است

در ادامه این مراسم سید حسن موسوی چلک معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در مراسم امضای تفاهم نامه با شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به تداخل مفهومی میان حوزه‌های اجتماعی و فرهنگی گفت: در بسیاری موارد مرزگذاری دقیق بین این دو حوزه دشوار است.

وی افزود: با توجه به اختیارات شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحولی که در ساختار و کمیته‌های آن ایجاد شده، این شورا به سمت مسائل اجتماعی نیز گرایش پیدا کرده است. شاید به همین دلیل بود که حتی آیین‌نامه شورای‌عالی اجتماعی کشور نیز در همین شورا تصویب شد، یا در اسناد بالادستی، برخی موضوعات مانند کنترل و کاهش طلاق، با مدیریت شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقسیم کار ملی مصوب شد.

موسوی چلک ادامه داد: ما در سازمان بهزیستی به پنج دلیل می‌توانیم از ظرفیت‌های این شورا برای پیشبرد اهداف اجتماعی استفاده کنیم؛ از جمله به دلیل موضوعات مرتبط، ذی‌نفعان مشترک و همچنین داده‌هایی که در اختیار داریم. معتقدم داده‌های سازمان بهزیستی از دقیق‌ترین و به‌روزترین داده‌ها در کشور است که می‌تواند به شورای عالی انقلاب فرهنگی در سیاست‌گذاری‌های فرهنگی و اجتماعی کمک کند.

وی افزود: تشکیل کارگروه‌های مشترک میان سازمان بهزیستی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند به شناسایی بهتر ظرفیت‌های متقابل دو نهاد کمک کند.

هشدار درباره سالمندی جمعیت

همچنین حسام الدین علامه پژوهشگر حوزه سالمندی و رئیس سابق دبیرخانه شورای ملی سالمندان در این نشست با اشاره به وضعیت جمعیتی کشور گفت: آمارهای جمعیتی نشان می‌دهد که اوج سالمندی ایران بین سال‌های ۱۴۳۵ تا ۱۴۴۵ خواهد بود و ممکن است تا آن زمان، ۴۶ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال سن داشته باشند.

وی افزود: در کنار افزایش تعداد سالمندان، با پدیده نگران‌کننده‌ای به نام تغییر کیفیت سالمندی نیز مواجه هستیم؛ مسائلی که منجر به شکل‌گیری سالمندان تنها و پیامدهای جانبی آن می‌شود. از هم‌اکنون و در نگاه به چرخه عمر، باید برای این وضعیت چاره‌اندیشی کنیم.

علامه گفت: در حوزه فرهنگ اجتماعی با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم؛ از جمله ارتقای نگرش فرهنگی جامعه نسبت به سالمندی، تکریم و احترام به سالمندان، پیشگیری از گسست نسلی و همچنین مقابله با پدیده‌هایی نظیر سالمندآزاری، سوءرفتار و تبعیض نسبت به سالمندان. این امور نیازمند کار فرهنگی و مهارتی از دوران مهد کودک و مدرسه است تا به‌تدریج در جامعه نهادینه شود.

وی ادامه داد: نکته دوم، ضرورت انتقال تجارب زیسته و شغلی سالمندان به نسل جدید است که نیازمند پلتفرم‌های خاص خود برای مستندسازی و انتقال این تجارب است.

علامه با اشاره به سند ملی سالمندان گفت: یکی از موضوعات مهم در این سند که با اجماع دستگاه‌های عضو شورای ملی سالمندان تصویب شده، توجه به سلامت معنوی و معناداری زندگی در دوران سالمندی است. ما با چالش‌های معنایی متعددی در این دوره مواجهیم؛ بخشی از آن از فرهنگ غرب تأثیر گرفته است. وقتی مدت بقاء افزایش می‌یابد، ترس‌هایی مانند مواجهه با مرگ، از دست دادن عزیزان، بیماری‌های صعب‌العلاج و... افزایش می‌یابد و ممکن است فرد در ادامه زندگی خود دچار تردید شود.

وی افزود:از این‌رو سلامت معنوی و وجودی باید هم‌زمان مورد توجه قرار گیرد. اگر این موضوع نادیده گرفته شود، بخشی از جامعه در مسیر زندگی، معنا و انگیزه خود را از دست می‌دهد.

۱۱.۵ درصد افراد جامعه درجاتی از معلولیت را دارند

فاطمه عباسی معاون توانبخشی سازمان بهزیستی کشور: ۱۱.۵ درصد افراد جامعه درجاتی از معلولیت را دارند و حدود ۱۰ میلیون نفر را تشکیل می‌دهند از سوی دیگر جامعه به سمت سالمندی حرکت می‌کند باید به تمام این افراد خدمات ارائه بدهیم از این رو پیشنهاد تشکیل میز فرهنگ را در کمیسیون شورای عالی انقلاب فرهنگی برای پیگیری مباحث فرهنگی مرتبط با جامعه هدف را داریم.